วิเคราะห์แนวคิดเรื่องสังคมนิยมน์กับทฤษฎีสัญญาประชาคม

Abstract

บทความนี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสารโดยมุ่งวิเคราะห์เปรียบเทียบแนวคิดเกี่ยวกับสังคมนิยมน์ของพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) กับทฤษฎีสัญญาประชาคม ซึ่งแนวคิดทั้งสองมุ่งอธิบายเกี่ยวกับกฎที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคม อย่างสงบสุข โดยแนวคิดทั้งสองมีฐานคิดรากเหง้าที่มาแตกต่างกัน แนวคิดสัญญาประชาคมมีรากฐานความคิดที่สำคัญคือเสรี นิยมและปัจเจกนิยม ส่วนแนวคิดสงคมนิยมน์ของพระพรหมคุณาภรณ์นั้นมาจากแนวคิดเรื่องสังฆะในพระพุทธศาสนา ทฤษฎี สัญญาประชาคมถือว่าหากตั้งคำถามถึงบ่อเกิดของสังคมแล้วจะทำให้ทราบจุดหมายของสังคมไปด้วย โดยถือว่ามนุษย์มาตกลง อยู่ร่วมกันเป็นสังคมและร่วมกันสร้างกฎเกณฑ์ของสังคมขึ้น สอดคล้องกับแนวคิดเรื่องสังคมนิยมน์ของพระพรหมคุณาภรณ์มา จากการวิเคราะห์หลักวินัยในสังคมสงฆ์ โดยเรียกว่า สังคมนิยมน์ อันหมายถึง กฎมนุษย์ที่กำหนดวางขึ้นเพื่อเป็นข้อตกลงเพื่อ ควบคุมความประพฤติในหมู่มนุษย์ด้วยกันให้อยู่ร่วมกันอย่างผาสุก อย่างไรก็ตามแนวคิดสังคมนิยมน์กับแนวคิดสัญญาประชาคม ก็มีความแตกต่างกันในรายละเอียดซึ่งมีอิทธิพลต่อความของประชาชนในสังคมไทยปัจจุบัน