แนวคิดและทฤษฎีที่ใช้ในการศึกษา สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) The Theories of Association of South East Asian Nations (ASEAN)

Abstract

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอถึงแนวคิดและทฤษฎีที่ใช้ในการศึกษา และวิเคราะห์พัฒนาการความร่วมมือ นโยบายต่างประเทศของบรรดารัฐสมาชิกต่าง ๆ รวมไปถึงการดำรงอยู่ของสมาคมอาเซียน (ASEAN) ซึ่งจะทำให้มีความเข้าใจ เกี่ยวกับแนวคิด สมมติฐานและทฤษฎีที่สำคัญต่าง ๆ ที่มีลักษณะแตกต่างกัน เกิดการปะทะกันของทฤษฎีที่ผันแปรไปตามยุค ตามสมัย ตอกย้ำให้เห็นว่าจำเป็นต้องใช้แนวคิด ทฤษฎีมากกว่าหนึ่งแนวคิดในการอธิบายปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในภูมิภาคดังกล่าว ได้แก่ทฤษฎีสัจนิยมหรือสภาพจริงนิยม ถูกนำมาใช้อธิบายในระยะที่การรวมกลุ่มต้องการสร้างสันติภาพและความมั่นคงถาวร ในสภาวะสงครามเย็น เมื่อสภาวะผ่อนคลายลงการพึ่งพาอาศัยระหว่างกันในภูมิภาคเดียวกันมีมากขึ้น ทำให้ทฤษฎีแนวภารกิจ นิยมใหม่ที่เน้นการบูรณาการทางการเมืองและเศรษฐกิจ จึงพยายามอธิบายถึงความต้องการของอาเซียนที่จะร่วมมือกันให้มี ความเข้มข้นมากขึ้นผ่านข้อตกลงกรอบความร่วมมือต่าง ๆ ไปทีละขั้นทีละตอนตามหลักการฉันทามติและไม่แทรกแซงกิจการ ภายในระหว่างกันตามแนวคิดสร้างสรรค์นิยม แต่ทั้งนี้ในช่วงโค้งสุดท้ายเมื่อโลกก้าวมาสู่จุดนี้เริ่มหันมาให้ความสนใจกับ ภูมิภาคตะวันออกมากขึ้น กระบวนการบูรพาภิวัตน์จึงมาอธิบายถึงระเบียบใหม่ที่มีผลให้อาเซียนก็จำเป็นต้องมีกระบวนทัศน์ใหม่ ตามไปด้วย