พุทธจริยศาสตร์: ปัญหาจริยธรรม ในการยินดีรับค่าตอบแทนเกินจริงจากดุลพินิจเชิงฉันทาคติ Buddhist Ethics: Ethical Problem in Officer’s Willingness to Receive Exaggerated Remuneration from Desire Discretion

Abstract

บทปัญหาจริยธรรม ในการยินดีรับค่าตอบแทนเกินจริงจากดุลพินิจเชิงฉันทาคติเพื่อศึกษาว่าการยินดีรับผลตอบแทน เกินจริงจากดุลพินิจเชิงฉันทาคติของผู้บังคับบัญชา ผิดหลักจริยธรรมหรือไม่ เนื่องจากผู้รับมิได้เป็นผู้กระทำเองโดยตรง โดยศึกษา ภายใต้กรอบหลักเกณฑ์จริยธรรมของพุทธจริยศาสตร์ จากการศึกษาพบว่า เกณฑ์หรือมาตรการตัดสินคุณค่าทางจริยธรรมใน พุทธจริยศาสตร์ แบ่งออกเป็น 2 ระดับคือ 1. เกณฑ์หลักหรืออริยเกณฑ์เป็นเกณฑ์ใช้มูลเหตุแห่งเจตนากระทำเป็นสิ่งบ่งชี้ ถ้าเจตนาแห่งการกระทำมีกุศลมูล เป็นมูลเหตุ การทำนั้นดีถูกต้อง แต่ถ้ามีอกุศลมูลเป็นมูลเหตุ การกระทำนั้นชั่วไม่ถูกต้อง และวินิจฉัยสภาวะจิตว่าเมื่อทำแล้ว จิตใจเจริญด้วยกุศลธรรมหรือไม่ถ้าเจริญด้วยกุศลธรรม เป็นการกระทำที่ดีแต่ถ้าไม่ จัดเป็นความชั่ว 2. เกณฑ์รองหรือโลกิยเกณฑ์ประกอบไปด้วยมโนธรรม คำตำหนิหรือยกย่องของวิญญูชน ผลของการกระทำเป็นประโยชน์ หรือเป็นโทษแก่ตนและผู้อื่นหรือไม่อย่างไร เมื่อใช้หลักพุทธจริยศาสตร์ทั้ง 2 เกณฑ์มาวินิจฉัยประเมินคุณค่าทางจริยธรรม การยินดีรับผลตอบแทนเกินความ เป็นจริงจากการตัดสินเชิงฉันทาคติของผู้บังคับบัญชา พบว่าผิดหลักจริยธรรมทุกเกณฑ์ทั้งเกณฑ์หลักและเกณฑ์รอง เพราะ เกณฑ์ทั้ง 2 เป็นวิถีที่มุ่งเน้นเจริญสติปัญญาและกุศลธรรมให้เกิดแก่เวไนยสัตว์เป็นหลักสำคัญเท่านั้น